Dede Korkut Hikayeleri Hakkında Bilgi – Dede Korkut Kimdir?
Dede Korkut Hikayeleri Hakkında Bilgi – Dede Korkut Kimdir?, Dede Korkut hikayeleri için özet kısa bilgiler ve Dede Korkut hikaye özellikleri.
Dede Korkut Kimdir?
Dede Korkut, Oğuzların destansı hikayelerinin ilk anlatıcısıdır. Öyle ki, eserlerin pek çok yerinde ismi geçmektedir ve günümüzde Oğuzların bu destansı hikayeleri “Dede Korkut Hikayeleri” olarak adlandırılmıştır. Hikayelerde Dede Korkut’un ismi Dede Korkut olarak geçtiği gibi; bazen dede, bazen de ata olarak geçmektedir.
Oğuzların Kayı boyundan geldiği düşünülen Dede Korkut’un soyunun İshak peygamberin soyuna dayandığı söylenilmektedir. Dede Korkut’un soyundan gelenlerin ise Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Gazi olduğu kayıtlarda yer almaktadır. Hikayelerde geçtiğine göre Dede Korkut Türkler için bilge bir kişiliktir. Toplum hayatından doğaya kadar hemen her konuda engin bir bilgiye sahip olan Dede Korkut geleneklere ve göreneklere de en ince detayına kadar hakimdir.
Oğuz hükümdarlarına vezirlik yaptığı anlatılan Dede Korkut’un bilge kişiliği ile hükümdarlara danışman olarak akıl verdiği de anlatılmaktadır. Söylentilere göre 295 yıl yaşayan Dede Korkut, pek çok döneme yetişmiştir. Türklerin Şamanizm dinine inandığı zamandan Müslümanlığı kabul ettiği zamana kadar yaşadığı düşünülen Dede Korkut’un Müslüman olarak öldüğü anlatılmaktadır.
Dede Korkut Hikayeleri
Dede Korkut’un, Türklerin Şamanizm’e inandığı dönemde Şamanlara kopuz çalmayı öğreten, adeta Şamanların hocası konumunda olduğu söylenmektedir. Türklerin Müslüman olduğu dönemde de Müslümanlığı kabul ederek halka yol gösterdiği kayıtlarda yer almaktadır. Bu anlatıların büyük kısmına Dede Korkut hikayelerinde geçen ifadelerden yola çıkılarak varılmıştır.
Dede Korkut Hikayelerinde Türklerin yaşayış biçimlerinden gelenek ve göreneklerine kadar pek çok olay anlatılır. Bu olayların kiminde Türklerden Şamanizm’e inanan bir topluluk, kiminde ise Müslüman bir topluluk olarak bahsedilir. Dede Korkut Hikayeleri asırlar boyunca dilden dile anlatılarak aktarılmıştır. Hikayelerin 15. yüzyılda yazıya döküldüğü ve kayıt altına alındığı düşünülmektedir.
Dede Korkut Kitabı’nda Geçen Hikayeler:
- Dirse Han Oğlu Boğaç Han
- Salur Kazan`ın Evi Yağmalanması
- Kam Büre Bey Oğlu Bamsı Beyrek
- Kazan Bey Oğlu Uruz`un Tutsak Olması
- Duha Koca Oğlu Deli Dumrul
- Kanlı Koca Oğlu Kanturalı
- Kazılık Koca Oğlu Yegenek
- Basat`ın Tepegöz`ü Öldürmesi
- Begin Oğlu Emren
- Uşun Koca Oğlu Segrek
- Salur Kazanın Tutsak Olup Oğlu Uruz`un Çıkarması
- İç Oğuz`a Taş Oğuz Asi Olup Beyrek Öldüğü
Dede Korkut Hikayelerinin Özellikleri:
- Eser, bir önsöz ile 12 hikâyeden oluşur.
- Olağanüstü olaylarla gerçeğe uygun olaylar eserde iç içedir.
- Türklerin eski yaşam tarzları ile ilgili ayrıntılar yanında İslam dini ile ilgili özellikler de vardır.
- Eserde geçen “Dede Korkut” meçhul bir halk ozanıdır.
- Hikâyelerde Oğuzlar’ın çevredeki boylar ile aralarındaki savaşlar ve kendi iç mücadeleleri yer alır.
- Hikâyelerin konuları; aşk, yiğitlik gösterisi, kahramanlık, boylar arasındaki savaştır.
- 15. yy’da yazıya geçirilmiştir.
- Eserin yazarı belli değildir.
- Nazım ile nesir iç içedir.
- Azerî Türkçesi ile oluşturulmuştur.
